Opzet thema Oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen

Het onderdeel oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen bestaat uit 4 delen:

1. Arbeidsrisico;
2. Wet- en regelgeving;
3. Inventarisatie;
4. De mogelijke oplossingen.

In deze arbocatalogus worden de volgende stofgroepen nader behandeld:

  • Carcinogene (kankerverwekkende), reprotoxische (voor de vrucht schadelijke) en mutagene (het erfelijk materiaal aantastende) stoffen;
  • Oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen;
  • Stof.

Door op ‘Beleid zwangeren’ te klikken vindt u meer informatie over de speciale aandacht voor deze groep medewerkers.

Oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen

Vooral kleurstoffen, kleurstofrecepten en schoonmaakmiddelen kunnen oplosmiddelen oftewel Vluchtige Organische Stoffen (VOS) bevatten. Oplosmiddelen verdampen gemakkelijk, al bij lage (kamer)temperatuur. Voorbeelden van oplosmiddelen die voorkomen in kleurstofrecepten zijn tolueen, xyleen, terpentine, hexaan, thinner, peut, wasbenzine en alcohol (ethanol).
Verder kunnen kleurstoffen en kleurstofrecepten en schoonmaakmiddelen ook huidirriterende en allergieopwekkende stoffen bevatten. In de voor- en nabehandeling en finishing worden over het algemeen ook werkzaamheden verricht met bijtende stoffen zoals natronloog, zoutzuur en citroenzuur.

Oplosmiddelen

Oplosmiddelen kunnen gezondheidsklachten veroorzaken. Bij kortdurende blootstelling aan een hoge concentratie oplosmiddel kunnen misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid en hartkloppingen ontstaan. De klachten verdwijnen vaak snel na beëindiging van de werkzaamheden. Bij langdurige blootstelling kan permanente gezondheidsschade ontstaan. De vluchtige (makkelijk verdampende) oplosmiddelen kunnen het Organisch Psycho Syndroom (OPS) veroorzaken. Sommige oplosmiddelen zijn vermoedelijk schadelijk voor de voortplanting en diverse oplosmiddelen zijn huidirriterend, wat in sommige gevallen zelfs kan leiden tot allergische reacties.

Huidirriterende stoffen

Veelvuldig contact met irriterende stoffen is één van de hoofdoorzaken van het ontstaan van huidproblemen. Bij irritatie wordt de huid beschadigd en kan de huid zich niet snel genoeg herstellen. Na een tijd ontstaat een eczeem (irritatie contacteczeem). Een opeenvolging van geringe huidbeschadigingen als gevolg van irriterende stoffen kan op den duur leiden tot een chronisch irritatief contacteczeem. Dit komt doordat de hersteltijd van de huid tussen de beschadigingen te kort is. Ook de huidontvettende invloed van sommige oplosmiddelen zoals bijvoorbeeld aceton veroorzaakt huidproblemen.

Allergie-opwekkende stoffen

Bij allergie dringt de stof (bijvoorbeeld oplosmiddelen) door tot in het bloed en zet het menselijk immuunsysteem aan tot een reactie. Een allergie kan jaren duren. Allergenen ofwel sensibiliserende stoffen kunnen mensen gevoelig maken en bij reeds gevoelige mensen (gesensibiliseerd) heftige allergische reacties veroorzaken. Allergieën kunnen zich uiten in loopneuzen, niezen, droge huid, eczeem, hevige jeuk, kortademigheid en in sommige gevallen astma-aanvallen. Mensen kunnen een gevoeligheid ontwikkelen door blootstelling aan deze stoffen.
In hoeverre iemand gevoelig is voor een bepaalde stof hangt af van een aantal factoren. Uiteraard heeft het te maken met de eigenschappen van de betreffende stof zelf. Maar ook met de mate en de duur van de blootstelling, de persoonlijke gevoeligheid en de conditie van de persoon. Elk persoon reageert weer anders. Overgevoeligheid openbaart zich bij de één pas na een paar jaar, terwijl een ander er direct last van heeft. Blootstelling gebeurt via inademing, via de slokdarm en via contact met de huid en slijmvliezen.

Bijtende (corrosieve) stoffen

Bijtende stoffen beschadigen of vernietigen de huid en slijmvliezen. Wanneer dit soort stoffen op de huid komt, uit zich dit in brandwonden. Bij het inademen van dampen werkt het bijtend op de ademhalingsorganen waardoor in een uiterste geval longoedeem (vocht achter de longen) ontstaat. Dit kan dodelijk zijn wanneer het niet herkend of behandeld wordt.

Oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen

Regelgeving voor oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen.
Voor stoffen die OPS kunnen veroorzaken, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen gelden de algemene bepalingen, zoals deze ook gelden voor gevaarlijke stoffen. Irriterende stoffen kan men herkennen aan het etiket. Op het etiket staat vermeld of een stof irriterend is voor de huid (en/of ogen en luchtwegen). Dit is te herkennen aan het symbool GHS05 of GHS07.

Symbolen

Symbool GHS05:

unnamed

 

Symbool GHS07:

unnamed-1

H314 – Veroorzaakt ernstige brandwonden
H315 – Veroorzaakt huidirritatie
H318 – Veroorzaakt ernstig oogletsel
H319 – Veroorzaakt ernstige oogirritatie

Sensibiliserende stoffen zijn te herkennen aan het symbool GHS07 of GHS08.

Symbool GHS07:

unnamed-1

Symbool GHS08:

unnamed-2

H317 – Kan een allergische huidreactie veroorzaken
H334 – Kan bij inademing allergie- of astmasymptomen of ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken

Wanneer een medewerker tijdens het werk allergisch reageert en denkt dat het met zijn werkzaamheden te maken heeft, moet hem / haar een arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) aanboden worden. Blijkt er een direct verband te bestaan tussen de allergische reactie en de blootstelling aan een stof, dan moeten ook de andere medewerkers die aan deze stof zijn blootgesteld een PAGO aangeboden worden en moet ervoor gezorgd worden dat elk contact met die stof vermeden wordt. Voor een medewerker die gesensibiliseerd is geraakt voor een bepaalde stof kan het noodzakelijk zijn om andere taken uit te gaan voeren.

Oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen

Wanneer er gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen en stof dienen de werkzaamheden beoordeeld te worden in het kader van de RI&E. Hierbij moet een overzicht worden gemaakt van de gevaarlijke stoffen waaraan werknemers worden blootgesteld. Verder dient de blootstelling aan gevaarlijke stoffen van de medewerkers op de werkplek beoordeeld te worden. De beoordeling houdt in dat de aard, de mate en de duur van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen wordt vastgelegd. De schatting van de blootstelling wordt gebaseerd op het uitvoeren van metingen en / of door middel van een onderbouwde schatting.

Oplosmiddelen, irriterende, allergieopwekkende en bijtende stoffen

Een inleiding over de niveaus van mogelijke oplossingen, te weten Voorkomen, Beperken en Beschermen, vindt u door hier te klikken.

Overzichtstabel

Voorkomen Beperken Beschermen
1 Volledige omkasting van het scheerraam
2 Geautomatiseerde verfkeuken voor poeders
3 Geautomatiseerde afweeg/doseerinstallatie t.b.v. pasta's in verfkeuken
4 Geautomatiseerd chemicaliënverdeelstation voor finishing / veredeling
5 Gedeeltelijke omkasting van het scheerraam
6 Push-pull systeem in weverij
7 Semi-automatische kleurkeuken voor poeders
8 Afzuiging en deksel op ketels in verfkeuken
9 Plaatselijke afzuiging op drums in verfkeuken
10 Transportsysteem voor drums en hulpmiddel voor doseren/omkiepen drums in verfkeukens
11 Toepassen van multiboxen in finishing / veredeling
12 Vatenwasmachine
13 Sjablonenwasmachine
14 Rakelwasser
15 Automatisch transportsysteem sjablonen en rakels gekoppeld aan een semi-automatische sjablonenwasmachine
16 Inktjetprinter als opvolger rolstempels
17 Afzuiging bij machinaal aanbrengen van seals
18 PIMEX-film en fact-sheet 'afwegen van grondstoffen en kleurstof'
19 PIMEX-film en fact-sheet 'schoonmaken in de weverij'