Opzet thema Geluid

Het thema geluid bestaat uit 4 delen:

1. Algemene informatie over geluid en trillingen;
2. Weg- en regelgeving;
3. Informatie over methoden om risico’s omtrent geluid en trillingen in kaart te brengen;
4. De mogelijke oplossingen.

Bronnen van geluid in de mode- en interieur industrie zijn:

  • Breimachine;
  • Lockmachine;
  • Plooimachine;
  • Afkortzaag (zagen profielen vouwgordijnen);
  • Persluchtpistool;
  • Compressor (voor luchtdrukmachines);
  • Radio op de achtergrond;

Onder “Risico’s Geluid” en onder “Risico’s Trillingen” in de Mode- Interieurindustrie vindt u apart informatie omtrent het arbeidsrisico Geluid en omtrent het arbeidsrisico Trillingen, de wetgeving en de inventarisatiemethodieken die bij deze prioritaire risico’s horen.

Door op de button ‘Beleid zwangeren’ te klikken vindt u meer informatie over de speciale aandacht voor deze groep medewerkers.

Geluid

In de sector mode- en interieurindustrie kunnen werknemers blootgesteld worden aan geluid en trillingen. Overal waar wordt gewerkt met overdracht van energie, bijvoorbeeld met mechanisch aangedreven gereedschap, kunnen geluid en trillingen ontstaan. Doelstelling van dit onderdeel van de arbocatalogus is om goede maatregelen omtrent geluid en trillingen vast te stellen die door de meeste bedrijven overgenomen en makkelijk toegepast kunnen worden.

Bronnen van geluid en trillingen in de mode- en interieur industrie zijn:

GeluidTrillingen
Breimachine Lockmachine
LockmachinePlooimachine
PlooimachineAfkortzaag
Afkortzaag (zagen profielen vouwgordijnen)Heftruck
Persluchtpistool
Compressor ( voor luchtdrukmachines)
Radio op de achtergrond

 

Geluid wordt veroorzaakt door trillingen in lucht die door een plaatselijke verandering van druk ontstaan en zich als een golf verspreiden vanaf de bron. Geluidsgolven zijn vergelijkbaar met golven in water. De golven / trillingen in de lucht worden door mensen opgemerkt doordat het trommelvlies van het oor in trilling wordt gebracht en het gehoororgaan deze trillingen verwerkt tot signalen die aan de hersenen worden doorgegeven.

Lees meer over Geluid

Geluid kan aangenaam zijn, maar ook hinderlijk en zelfs schadelijk. In het laatste geval wordt de kwaliteit van het gehoor beschadigd. De mate van beschadiging hangt af van:

  • De hardheid / sterkte van het geluid;
  • De tijdsduur waaraan het gehoor aan te hard geluid is blootgesteld;
  • De gevoeligheid voor geluid van de betrokken persoon.

Vanaf een geluidsniveau van 80 dB(A) gedurende acht uur per dag neemt de kans op gehoorbeschadiging toe. Het type gehoorbeschadiging wat dan meestal optreedt, is lawaaidoofheid. Het begint met een gehoorverlies voor hoge tonen rond de 4000 Hz en breidt zich dan uit naar lagere tonen. Lawaaidoofheid kan door middel van een audiogram (gehoortest) aangetoond worden. De volgende verschijnselen zijn typerend voor het beginstadium van lawaaidoofheid:

  • Hoge tonen of zachte geluiden kunnen niet goed meer gehoord worden;
  • Moeite hebben met het voeren van een (telefoon)gesprek, vooral in een rumoerige omgeving;
  • In een later stadium het horen van niet-bestaande fluit- of bromtonen.

Behandeling van lawaaidoofheid is niet mogelijk. Lawaaidoofheid is onherstelbaar.

Als er eenmaal blijvend gehoorverlies is, kunnen maatregelen er alleen voor zorgen dat het niet erger wordt.
Behalve op het gehoororgaan heeft geluid ook invloed op het functioneren van de rest van het lichaam en kan zo leiden tot ongevallen.

Onderzoek heeft aangetoond dat (te hard) geluid invloed heeft op de werking van de schildklier, de bijnieren en andere organen. Verder blijkt dat geluid naast bovengenoemde effecten ook psychische effecten teweeg kan brengen, zoals stress en geïrriteerdheid. Er zijn echter grote individuele verschillen. Leeftijd speelt hierbij een belangrijke rol. Ouderen vertonen vaak een sterkere reactie.

De korte termijneffecten na blootstelling aan geluid boven de 80 dB(A) zijn onder andere:

  • Schrikeffecten;
  • Toename van de hartfrequentie;
  • Spierspanning; en slaapstoornissen (na lawaaiblootstelling);
  • Hoofdpijn en Duizeligheid;
  • Verstoring van de informatie-overdracht van het gehoor en het zicht naar de hersenen.

De lange termijn effecten zijn onder andere:

  • Hoge bloeddruk;
  • Oogafwijking;
  • Chronische stressverschijnselen en depressie.

Geluid

Wanneer werknemers worden blootgesteld aan geluidsniveaus die schadelijk zijn (hoger dan 80 dB(A)), legt de Arboregelgeving een aantal verplichtingen op aan zowel werkgevers als werknemers. De regelgeving is gebaseerd op de beoordeling van de dagelijkse blootstelling van de werknemer aan lawaai, ook wel de dagdosis genoemd. Dat wil zeggen: het tijdgewogen gemiddelde niveau van alle blootstellingen gedurende een werkdag van 8 uur óf, indien de lengte van de werkdag hiervan afwijkt, omgerekend naar een werkdag van 8 uur. Wanneer door erg wisselende werkzaamheden het verschil in dagdoses erg groot is, mag als uitzondering het weekgemiddelde toegepast worden.

Grenswaarden en actiewaarden

Voor schadelijk geluid is één grenswaarde en zijn 2 actiewaarden vastgesteld. Een grenswaarde is een waarde die niet overschreden mag worden. Een actiewaarde is de waarde waarbij de werkgever acties moet ondernemen om de blootstelling van de werknemer te reduceren. De vastgestelde actiewaarden zijn hoger dan de waarden die gezondheidskundig optimaal zouden zijn. Daarom wordt nadrukkelijk gesproken van minimumvoorschriften en basisbescherming. Lees meer over de grens- en actiewaarden.

Afbakening

De plaatsen waar een overschrijding van de dagelijkse blootstelling van 85 dB(A) of van de piekgeluidsdruk van 140 Pa kan worden verwacht, moeten duidelijk worden afgebakend en gemarkeerd.

Symbool: Markering van de werkplek

markeringvandewerkplek

Wanneer het technisch uitvoerbaar is, moet ook de toegang tot de werkplek worden beperkt. Bij voorkeur mogen zich hierbinnen alleen werknemers bevinden die daar moeten zijn uit hoofde van hun functie of werk.

Gehoorbeschermingsmiddelen

Aan gehoorbeschermingsmiddelen worden de volgende eisen gesteld. Zij moeten:

  • Effectief dempen tot < 80 dB(A);
  • Communicatie niet onmogelijk maken (bijvoorbeeld bij waarschuwingssignalen);
  • Voorzien zijn van CE-markering;
  • Geschikt zijn voor gebruik in combinatie met de overige persoonlijke beschermingsmiddelen;
  • In voldoende mate worden verstrekt;
  • Medewerkers een keuze laten uit geschikte gehoorbeschermingsmiddelen (voldoende demping en draagcomfort).

Voorlichting en onderricht

Aan werknemers die worden blootgesteld aan een dagelijkse blootstelling van 80 dB(A) of hoger en een piekgeluidsdruk van 112 Pa moet doeltreffende voorlichting en onderricht gegeven worden over:

  • De wettelijke regelgeving en actiewaarden;
  • De risico’s van blootstelling aan schadelijk geluid;
  • De resultaten van uitgevoerde beoordeling en / of metingen van de lawaainiveaus;
  • De getroffen maatregelen;
  • Het juiste gebruik van individuele gehoorbeschermingsmiddelen;
  • De inhoud van het gehooronderzoek en de reden waarom dit periodiek herhaald wordt;
  • Veilige werkmethoden om de blootstelling aan lawaai tot een minimum te beperken.

Informatie dat op verschillende sites wordt aangeboden, kaj als hulpmiddel dienen bij het geven van voorlichting en onderricht. Voorbeelden hiervan zijn: https://www.arboportaal.nl/onderwerpen/geluid en https://www.arboportaal.nl/externe-bronnen/inhoud/overige-nuttige-links/geluid-op-het-werk

Geluid

In het kader van de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) dienen de lawaainiveaus waaraan de werknemers tijdens hun werk worden blootgesteld beoordeeld en indien nodig gemeten te worden, zodat kan worden vastgesteld waar en in welke mate werknemers aan schadelijk lawaai kunnen worden blootgesteld. Wanneer na een eerste globale RI&E blijkt dat er werkzaamheden zijn waarbij de 80 dB(A) wordt overschreden, is er een uitgebreidere RI&E nodig op het gebied van geluid en moeten geluidsmetingen uitgevoerd worden. Op grond van deze uitgebreidere RI&E dient vastgesteld te worden of, en zo ja welke maatregelen moeten worden genomen.

Als er sprake is van schadelijke geluidsniveaus op de werkplek is het verplicht een nadere inventarisatie geluid uit te voeren.

De beoordeling van het lawaai dient te worden uitgevoerd door een externe deskundige (bijv. arbo professional) conform NEN 3418: ‘Ergonomie’; Het beoordelen van geluid op de arbeidsplaats. De NEN normen zijn te bestellen bij het Nederlandse Normalisatie Instituut via www.nen.nl/.

Geluidsniveaus

Omdat een geluidsniveau bijna nooit constant is in de tijd, is het gebruikelijk te werken met een gemiddeld geluidsniveau (het zogenaamde A-gewogen equivalente geluidsniveau).
Uit de verschillende werkzaamheden die iemand op een werkdag van 8 uur uitvoert, wordt de dagdosis (geluidsexpositieniveau) bepaald. Hierbij wordt niet alleen rekening gehouden met de gemiddelde geluidsniveaus op de verschillende arbeidsplaatsen of tijdens de diverse werkzaamheden, maar ook met de duur van de werkzaamheden (blootstellingstijden).
In de geluidskaart wordt bij verschillende activiteiten weergegeven wat het bijbehorende geluidsniveau is (uitgedrukt in dB(A)).

Geluidskaart

De grens waarboven geluid schade kan veroorzaken, ligt voor een wekelijkse blootstelling van 40 uur bij 80 dB(A). Boven de 80 dB(A) neemt de kans op gehoorschade echter snel toe vanwege de logaritmische schaal waarin geluid wordt weergegeven. Dit houdt in dat elke 3 dB(A) niveaustijging een verdubbeling (!) van de geluidsdruk betekent.

Wanneer uitgegaan wordt van een veilige maximale verblijfsduur van 8 uur bij 80 dB(A), dan is de veilige maximale verblijfsduur bij 83 dB(A) vier uur, bij 86 dB(A) twee uur, enzovoort. Zijn de verblijfstijden langer, dan is er gevaar voor gehoorschade. Dit is nog eens overzichtelijk weergegeven in deze tabel.

Grens- en actiewaarden
Maximale verblijfsduur in een ruimte zonder kans op gehoorschade bij verschillende geluidsniveaus
RI&E geluid

Geluid

Oplossingen worden gegeven volgens de Arbeidshygiënische strategie. Deze strategie is de algemeen erkende volgorde van maatregelen om gevaren weg te nemen en risico’s te beperken. Deze volgorde is:

  • bestrijding aan de bron (voorkomen);
  • maatregelen gericht op collectieve bescherming (beperken);
  • maatregelen gericht op individuele bescherming (beperken);
  • doeltreffende passende persoonlijke beschermingsmiddelen (beschermen).

Het zal per onderneming en per situatie verschillen welke oplossing het beste past. Wel moet, eventueel op termijn, worden gestreefd naar een oplossing zo dicht mogelijk bij de bron. Bij periodieke evaluaties kan worden beoordeeld of de gekozen oplossing nog steeds de beste oplossing is of dat gezocht moet worden naar alternatieven.

Voorkomen

Machines met een laag geluidsniveau inkopen

Stel voor de aanschaf van nieuwe machines en gereedschappen eisen aan het maximale geluidsniveau dat de machine of het gereedschap mag produceren.
Evalueer na ingebruikname of het geluidsniveau dat het arbeidsmiddel in de praktijk produceert voldoet aan de eisen die in het programma van eisen zijn gesteld.

Beperken

Afscherming afkortzaag

Plaats de afkortzaag in een aparte ruimte. Hierdoor wordt uitsluitend de bediener van de afkortzaag blootgesteld aan de schadelijke geluidsniveau (meer dan 100 dB(A).
Lees meer

Afscherming compressor

Plaats bij gebruik van luchtdrukmachines als hoogtemeter of plooimachine bij voorkeur de compressor buiten de werkruimte, om blootstelling aan schadelijke geluidsniveaus te voorkomen.
Lees meer

Geluidsarme nozzles/Drukverlaging bij persluchtpistolen

Bij gebruik van luchtdrukpistolen voor het reinigen van machines met perslucht kan gekozen worden voor geluidsarme nozzles (ook wel silent nozzles genoemd).
Geluidsarme nozzles zijn weliswaar duurder, maar vaak ook zuiniger met perslucht.

Lees meer.

Geluidswerende plafonds en wanden

In lawaaiige ruimten kunnen plafond- en wandelementen worden toegepast als diffusor. Hiermee worden storende echo’s ondervangen en gereduceerd. Daardoor daalt het geluidsniveau in de ruimte en wordt de onderlinge verstaanbaarheid beter.
Lees meer.

Preventief onderhoud

Om het geluidsniveau van arbeidsmiddelen regelmatig te beperken, wordt een preventief onderhoudsprogramma opgesteld.

Beschermen

Gehoorbescherming

Verstrek gehoorbescherming indien u het geluid niet kunt wegnemen of afschermen. Gehoorbescherming is er in verschillende vormen:
• Oorpluggen;
• Gehoorkappen;
• Zachte otoplastieken.
Zachte otoplastieken verdienen de voorkeur boven harde otoplastieken.

Lees meer